PHP, sunucu tabanlı bir web programlama dili olması sebebiyle PHP’nin, PHP’yi çalıştıracak bir sunucunun ve bilgi depolayıp işleyebileceğimiz bir veritabanının sistemimizde kurulu olması gerekiyor. Aşağıda da detayına yer verdiğim üzere, bu yazımda hem PHP’nin, hem MySQL’in hem de Apache’nin ayrı ayrı kurulup, sonra zahmetli şekilde bu üçünün birbiri ile uyum içinde çalışmasını sağlayacak ayarların yapılması zahmetinden bizi kurtaran WampServer’dan ve Wamp Server kurulumundan bahsedeceğim.

Kısa Bir Bakış

Yazılım dünyasında amaca, bütçeye, projenin büyüklüğüne, kullanılacak dilin yapısının uygunluğuna göre Apache HTTP  Server, Lighttpd, Apache Tomcat, IIS gibi çok farklı sunucular kullanılmaktadır. Keza benzer tercihlere göre de MySQL, MsSQL, Oracle gibi büyük veritabanları olduğu gibi SQLite, Firebird, LiteDB, OrientDB gibi “lightweight database” olarak nitelendirilen biraz evvel sayılanlara göre daha basit sayılabilecek veritabanları da vardır. Tabi hemen belirtmek isterim ki bu veritabanlarının daha basit olması onların daha güçsüz ya da daha kullanışsız olduğu ve burun kıvrılabileceği anlamına gelmez. Misal SQLite bugün Android uygulamalarının vazgeçilmez veritabanlarından bir tanesidir.

PHP’ye gelince… PHP, yukarıdaki sunucuların tamamında çalıştırılabildiği gibi veritabanı işlemleri içinde yine yukarıdaki veritabanlarının çoğu ile çalışabiliyor. Çoğu dedim, zira LiteDB ve OrientDB hiç kullanmadım. Bu kadar çok seçenek içinde Apache, MySQL, PHP en optimal üçlüdür. Normalde Apache, MySQL ve PHP’yi ayrı ayrı sitelerinden indirip kurup ardından birbirleri ile etkileşimi sağlamak için gerekli ayarları yapmanız gerekiyor. Ama neyse ki Windows kullanıyorsanız bütün bunları sizin yerinize yapan Wamp, Xampp, EasyPHP gibi programlar var. 2005 yılından bu yana çok yoğun şekilde yazılımla uğraşmış ve PHP’yi yazılım dünyasının merkezine koymuş birisi olarak her üç programı da bazen farklı bazen aynı zamanlarda kullandım. En çok WAMP’ı sevdim. Hâlâ da bilgisayarımda hem WAMP hem Xampp kuruludur. Bu girişten sonra aşağıda kısaca WAMP’ın kurulumundan bahsedeceğim.

Wamp Server Nedir?

WAMP (Windows / Apache / MySQL / PHP ve Python), Windows işletim sistemi platformu üzerinde çalışma yeteneğine sahip olan sunucu ve bilgisayarlarda kullanarak web sunucusu inşa etmeye yardımcı olan bir takım web uygulamaları bütünüdür. WAMP bir bilgisayar veya sunucu üzerinde çalıştırılması halinde web sunucusuna şu dört temel özelliği sağlar;

İşletim sistemi (Windows platformu)

Web sunucusu (Apache)

Veritabanı (MySQL)

Script Dili (PHP ve Python)

Tüm bu özellikler sayesinde bir web sunucusu çalışması ve yayın yapabilmesi için ihtiyacı olan tüm asgari özelliklere sahip olur ve bu asgari özellikleri kullanarak bir web sunucusu olarak yayın yapabilir. Yukarıdaki sunucu, yani WAMP açısından bir örnekleme yapmamız gerekirse; Windows bu web sunucusunun işletim sistemi ve ana platformu olarak rol alacaktır. Apache, web sunucusu olarak görev görürken MySQL veritabanı yöneticisi olacak PHP ve Python veya PERL de kullanılabilecek dinamik script dili özelliklerini kazandıracaktır.

WAMP tarzındaki web sunucuları için her zaman aynı paketler bütününden bahsedebilmek mümkün değildir. Kullanılabilecek paketlerin değiştirilmesi tamamen geliştiricinin elinde ve kendi insiyatifindedir. Yaygın olarak bu elemanların bir arada geliştiriciler tarafından tercih edilmesi nedeniyle WAMP adını verdiğimiz sunucu biçimi ortaya çıkmış ve özellikle PHP ile site ya da uygulamalarını geliştiren kullanıcılar tarafından kabul görmüştür. Yine WampServer tarzı programların daha ziyade bilgisayarlarda geliştirme ortamı sağlamak için kullanıldığını söylemek yanlış olmaz.

PHP, MySQL ve Apache çalıştırabilecek hosting şeklinde bir web sunucusu kurmak istiyorsanız bu, kesinlikle Windows üzerine olmamalıdır. Zira bu programlar Linux işletim sisteminde daha verimli çalıştığı gibi Windows’un yaygın kullanım oranı nazara alındığında daha güvenli sayılabilir. Bütün bunlara rağmen Türkiye Adalet Akademisi’nin sunucusunu ilk kurmak istediğimde Bakanlık bilgi işleminin Linux bilgisayar ayarlayamaması sebebiyle Windows üzerine WampServer kurmuştum. 2 yıl boyunca da sınavların açıklandığı zamanlar anlık 1500 çevrimiçi kullanıcıya rahatlıkla cevap verebildiği, çökmediği görülmüştür. Bundan çıkan sonuç; iyi bir bilgisayar üzerine kurulu WampServer’ı reel ortama açıp hosting olarak kullansanız da programmatik olarak ölçümlemediğinizde gözle görülür bir performans kaybı hissetmezsiniz.

WAMP Server Kurulumu

WAMP Server’a geliştirici olan veya PHP, MySQL, Python gibi dilleri yeni öğrenmeye başlayan kişiler hem bir geliştirme ortamı hem test ortamı olarak ihtiyaç duyabilirler. Özellikle web programcıları için WAMPServer’ı yerel sunucu formunda kurmak ve kullanmak oldukça faydalı bir tekniktir. WAMP Server’ı birçok amaç için kullanmak mümkündür. Örneğin;

Yaptığınız veya yapacağınız PHP yazılımları, siteleri veya web uygulamalarını test etmek,

Kendi web siteniz üzerindeki riskli işlemlerin simülasyonunu uygulamak,

Web siteniz üzerindeki değişiklikleri ve geliştirmeleri test etmek,

Yeni programlama dili öğrenirken yaptıklarınızın nasıl çıktı vereceğini görmek.

Nitekim ben de test ve geliştirme ortamı olarak WampServer’ı kullanıyorum. Bu yazımda da görüleceği üzere, HTTPS üzerinden işlemler yapılan işlemleri geliştirmek ve test etmek için ihtiyaç duyduğum SSL sertifikalarını WampServer ve WampServer ile birlikte gelen OpenSSL’i kullanarak oluşturuyorum ve uyguluyorum.

Bilgisayarınıza bir WAMPServer kurduğunuzda bilgisayarınızın içerisinde eksiksiz çalışan ancak sadece sizin tarafınızdan ulaşılan bir web sunucusuna sahip olursunuz. Hemen yukarıda da bahsettiğim gibi elbette küçük değişiklikler sayesinde dilerseniz bu sunucuyu tüm İnternet dünyasına da açabilmeniz mümkündür.

WAMP Server’ı kurmak için;

Öncelikle buradaki linke tıklayarak WAMPServer programını bilgisayarınıza indirin. İndirme işlemine başlamadan önce WAMPServer’ın bilgisayarınızla doğru bit uyumluluğunda indirildiğinden emin olun.

İndirdiğiniz dosyayı çift tıklayarak basit birkaç ileri adımını tekrarlayarak kurulumu tamamlayın. Kurulum oldukça basittir ve kurulum sırasında değiştirmeniz veya üzerinde oynama yapmanız gereken ayarlar yoktur. Standart kurulum fazlasıyla işimizi görecektir. Hatta daha sonra ek ayar ve saire ile uğraşmamak için varsayılan kurulum dizini dahi değiştirmeyin. Kurulumun son aşamasında kullandığınız Windows sürümüne göre sizden WAMPServer için gerekli izinleri vermenizi isteyen bir pencere çıkabilir. Bu pencereyi onaylayarak WAMPServer’ın sorunsuz çalışabilmesi için gerekli izinlerin ayarlanmasını sağlayabilirsiniz.

Hepsi bu kadar. Şimdi bir alt başlığı inceleyerek WAMP’ı nasıl kullanacağınıza dair temel bilgileri inceleyebilirsiniz.

WAMP Server Kullanımı

WAMPServer’ı kurduktan sonra her ihtimale karşın bilgisayarınızı bir kere yeniden başlatmanız oldukça faydalı olacaktır. Artık bilgisayarınızın içerisinde normal bir hosting veya web sunucusunun işlevlerine sahip bir web sunucusu bulunuyor.

WAMP’ı çalıştırdıktan sonra üzerine sağ tıklayıp, alt kısımda çıkan WampServer simgesine sol tıklayarak www klasörüne gidebilirsiniz. Bu dizin kök dizindir yani sunucu üzerinde çalıştırmak istediğiniz dosyaların tümünü burada barındırmanız gerekir.

Eğer bu klasörü Windows gezgini içerisinden görüntülemek istiyorsanız bilgisayarınızın Windows kurulu disk bölümüne (Genelde C: olarak adlandırılır) giriş yaparak, WAMP’ın www klasörüne erişebilirsiniz.

www klasörünün içerisinde yer verdiğiniz dosyaların tümüne erişmek için http://localhost/dosyaadi veya http://localhost/dizinadi/dosyadi.uzantisi şeklindeki adres varyasyonlarını internet tarayıcınızdan kullanabilirsiniz.

Hangi İnternet tarayıcısını kullandığınızın hiçbir önemi yoktur, tüm internet tarayıcıları bilgisayarınız üzerinde yüklü olan WAMP Server’ı görür.